Giấc ngủ đóng một vai trò quan trọng trong việc phục hồi các chức năng, trí nhớ và sức khỏe cho cơ thể, giúp cơ thể tỉnh táo và hoạt động tốt hơn sau mỗi đêm nghỉ ngơi. Chính vì vậy, khi giấc ngủ của bạn không đủ, các triệu chứng mất ngủ, khó ngủ hay ngủ không ngongiấc có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe toàn bộ cơ thể. Việc này càng tệ hơn nếu xảy ra đối với trẻ em – chúng cần ngủ đủ giấc để phát triển thể chất, trí tuệ. Đặc biệt là đối với trẻ bị tự kỷ, mất ngủ có thể là nguyên nhân khiến tình trạng của trẻ tồi tệ hơn, vì nó làm giảm khả năng tập trung của trẻ, khiến trẻ lo lắng, bồn chồn và bốc đồng hơn. Vậy làm thể nào đế giúp trẻ tự kỷ có một giấc ngủ ngon? Dưới đây là một số tips hữu ích cho quý phụ huynh:
Nhận biết trẻ đang có vấn đề với giấc ngủ?
Rối loạn giấc ngủ là một vấn đề khá phổ biến ở trẻ em bị rối loạn phổ tự kỷ, nó chiểm khoảng 40-80% các trường hợp trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ. Các triệu chứng cho thấy trẻ tự kỷ đang có vấn đề với giấc ngủ:
- Khó ngủ - khó bắt đầu một giấc ngủ mỗi đêm.
- Thói quen ngủ không đúng giờ - trẻ không thể duy trì lịch ngủ đều đặn về giờ bắt đầu ngủ, giờ thức giấc, số giờ ngủ mỗi đêm.
- Chất lượng giấc ngủ kém – khi ngủ dậy trẻ có thể vẫn rất mệt mỏi, thèm ngủ thêm hay không thể tỉnh táo vào mỗi sáng thức dậy.
- Trẻ thức dậy sớm – thức dậy sớm là một thói quen rất tốt, tuy nhiên, nếu trẻ không thể ngủ sớm hoặc ngủ đủ giấc trước khi thức dậy, điều đó cho thấy trẻ đang ngủ ít hơn những gì trẻ cần, và việc dậy sớm lúc này là không cần thiết, không tốt cho trẻ.
Nguyên nhân dẫn đến giấc ngủ kém hiệu quả?
Một số giả thuyết được các chuyên gia đưa ra đó là:
- Nhận thức không đầy đủ ở trẻ tự kỷ
Đối với những đứa trẻ bình thường, chúng được rèn luyện về thói quen ngủ và nhận biết được khi nào cần phải đi ngủ, và đồng hồ sinh học của chúng cũng tự điều chỉnh sao cho phù hợp với cơ thể về giờ giấc ngủ, số giờ ngủ mỗi đêm,…vv. Đối với trẻ tự kỷ, mặt nhận thức xã hội và môi trường xung quanh của trẻ kém hơn, nhịp sinh học cũng kém chính xác hơn, do đó mà trẻ không nhận ra các dấu hiệu phổ biến để duy trì thói quen ngủ tốt. Chẳng hạn, khi trời đã tối, các chương trình thiếu nhi đã hết, mọi người đi ngủ, đèn đã tắt bớt,…vv trẻ tự kỷ có thể không nhận ra các dấu hiệu thông thường đó báo hiệu đến giờ ngủ. Việc không có kế hoạch và sự chuẩn bị tốt trước giờ ngủ cũng là nguyên nhận trực tiếp dẫn đến giấc ngủ kém hiệu quả mỗi đêm.
- Hormon Melatonin
Hormon giúp điều chỉnh các chu kỳ ngủ của cơ thể. Thông thường Melatonin tăng lên khi có bóng tối và giảm đi vào ban ngày, cơ thể cũng nhận biết được thời gian bắt đầu nghỉ ngơi và thức dậy nhờ đó. Đối với cơ thể trẻ tự kỷ, các nhà khoa học cho rằng, cơ thể của trẻ tự kỷ giải phóng Melatonin không đúng thời điểm – chẳng hạn, tăng lượng Melatonin vào ban ngày, giảm vào ban đêm - gây ra cảm giác khó ngủ cho trẻ.
- Sự nhạy cảm của trẻ tự kỷ
Cơ thể của trẻ tự kỷ đặc biệt nhạy cảm với các kích thích bên ngoài như: âm thanh, ánh sáng,… Nếu không gian ngủ của đứa trẻ không đủ yên tĩnh, không đủ tối có thể khiến trẻ hay thức giấc giữa đêm, lo lắng, bồn chồn, khó ngủ lại và giấc ngủ cũng giảm chất lượng đáng kể.
Khi trẻ tự kỷ không có một giấc ngủ ngon?
Các nghiên cứu về trẻ tự kỷ chỉ ra rằng, khi trẻ bị thiếu ngủ/ngủ không ngon, trẻ sẽ gặp phải một số tình trạng tiêu cực như sau:
- Nóng nảy hơn, xúc động mạnh
- Lo lắng
- Tăng động
- Hành vi tiêu cực hoặc không phù hợp gia tăng
- Nhận thức quy giảm
Vấn đề giấc ngủ kém hiệu quả của trẻ tự kỷ có thể ảnh hướng đến người xung quanh trẻ, nhất là cha mẹ đứa trẻ. Cha mẹ có con bị tự kỷ thường lo lắng nhiều hơn, khó ngủ hơn và dậy rất sớm.
Làm thế nào để con có một giấc ngủ ngon?
1. Môi trường ngủ tốt: Phòng ngủ phải đủ độ tối, mát mẻ và yên tĩnh để trẻ “say giấc” dễ dàng hơn.
2. Ngủ đủ giấc: Đảm bảo rằng mỗi ngày trẻ ngủ đủ số giờ cơ thể cần, có thể là cho trẻ ngủ trưa và tối, nhưng phải đảm bảo trẻ 1-3 tuổi: 12-14 giờ/ngày; trẻ 3-6 tuổi: 10-12 giờ/ngày, trẻ 7-12 tuổi: 9-11 giờ/ngày.
3. Chế độ ăn: tránh cho trẻ sử dụng thực phẩm có chứa các chất như caffein, đường quá nhiều trước giờ ngủ. Cũng không nên để trẻ ăn quá no/hay bị đói trước giờ ngủ.
4. Giúp trẻ bắt đầu ngủ dễ dàng hơn: kể chuyện, hát, ru trẻ ngủ,…
5. Tránh các đồ vật có khả năng gây khó ngủ: Các đồ vật như TV, điện thoại, máy tính có thể khiến trẻ khó ngủ hơn, nên ngừng sử dụng trước khi ngủ một vài giờ.
6. Lời khuyên của chuyên gia: trong trường hợp khó ngủ, ngủ kém của trẻ liên quan đến các vấn đề về tâm lý, cha mẹ nên tìm kiếm sự trợ giúp từ bác sĩ.
Xem thêm :
----------------------------------------------------------------------------------------------------
18A Vo Truong Toan Street, Thao Dien, District 2, Ho Chi Minh City
Phone: 0973347976 - (028) 22 534 728
Email: info@steps.edu.vn
